ခရီးသြားမွတ္တမ္း (၁) တြင္ UK တကၠသိုလ္ ခရီးစဥ္ႏွင့္ ပက္သက္၍ မိမိ၏အေတြ႔အႀကဳံႏွင့္ ခံစားခ်က္မ်ားကို သုတျဖစ္ဖြယ္၊ သတိထားဖြယ္ အနည္းငယ္ႏွင့္ စြက္၍ ရသ ဆန္ဆန္ တင္ျပခဲ့သည္။ ယခုေဖာ္ျပမည့္ မွတ္တမ္း (၂) တြင္ေတာ့ အေတြ႔အႀကဳံႏွင့္ အေတြးအျမင္တုိ႔ကိုသာလွ်င္ မွတ္သားဖြယ္ရာ၊ သတိခ်ပ္ဖြယ္ရာ၊ ေတြးေတာဖြယ္ရာ၊ ေ၀ဖန္သုံးသပ္ဖြယ္ရာမ်ားအျဖစ္ တင္ျပသြားမည္ျဖစ္ပါသည္။ မိမိ၏ ကုိယ္ပုိင္အေတြးအျမင္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အမ်ား၏ ဆႏၵအျမင္တို႔ႏွင့္ ဆန္႔က်င္ေကာင္းဆန္႔က်င္ေနေပလိမ့္မည္။ သုိ႔ေသာ္ အေတြ႕အႀကဳံက ထိန္းေက်ာင္းသြားမည္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အမွန္တရားႏွင့္ နီးစပ္၍ေတာ့ ေနပါလိမ့္မည္။
အမ်ားသိၾကသည့္အတိုင္း သီရိလကၤာႏိုင္ငံသည္ ေထရ၀ါဒသာမက မဟာယာန၊ တန္တရာယာန စေသာ ဗုဒၶဘာသာဂုိဏ္းမ်ားစြာတို႔ စတင္ျမစ္ဖ်ားခံရာ ေရေသာက္ျမစ္ႀကီးျဖစ္ေပသည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာစာေပ၏ အရင္းအႏွစ္မ်ား ေရွးေဟာင္းဗုဒၶဘာသာ ဗိသုကာ အေဆာက္အအုံ လက္ရာမ်ား ေပါက္ဖြားျဖစ္တည္ရာ သီရိလကၤာကၽႊန္းႏိုင္ငံသုိ႔ ဗုဒၶဘာသာျပန္႔ႏွံ႔ခဲ့ရာ အေရွ႕ကမၻာရွိ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ ရဟန္းေတာ္မ်ားအပါအ၀င္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ား လာေရာက္၍ ပညာရင္ႏို႔ ေသာက္စို႔ေနၾကေပသည္။ ထိုအထဲတြင္ ျမန္မာေက်ာင္းသား ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ အေရအတြက္ အမ်ားဆုံးျဖင့္ ပါ၀င္ေနေလသည္။
သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားတက္ေရာက္သင္ၾကားႏုိင္ေသာ တကၠသိုလ္မ်ားစြာ ရွိေလသည္။ ျမန္မာေက်ာင္းသားအမ်ားစု တက္ေရာက္ရာ တကၠသိုလ္မ်ားမွာ Buddhist and Pali University of Sri Lanka (BPU), University of Kelaniya (UK) ႏွင့္ ၄င္းတကၠသိုလ္၏ အခြဲျဖစ္ေသာ Post Graduate Institute of Pali and Buddhist Studies (PGIPBS) တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ အဆိုပါ တကၠသိုလ္မ်ားသည္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ၏ၿမိဳ႕ေတာ္ ကိုလံဘုိတြင္ တည္ရွိေလသည္။ ဗုဒၶျမတ္ဆြယ္ေတာ္တုိက္ထားရွိရာ ကႏၵီၿမိဳ႕အနီး ေပရာေဒနိယ တကၠသိုလ္တြင္လည္း ပညာသင္ၾကားေနေသာ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ အနည္းငယ္ကို ေတြ႔ႏိုင္ေပသည္။
BPU သည္ အစိုးရတကၠသိုလ္ျဖစ္၍ PGIPBS ကိုေတာ့ ပုဂၢလိက တကၠသိုလ္ဟု ထင္ရွားကြဲျပားသြားေအာင္ ေခၚလွ်င္ရႏိုင္ေပမည္။ PGIPBS ၏ေရးရာအျဖာျဖာသည္ ၄င္း၏ပင္မျဖစ္ေသာ UK ႏွင့္သာဆုိင္၍ BPU သည္ အစိုးရႏွင့္သာ သက္ဆုိင္သည္။ BPU သည္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ ဒုတိယအမ်ားဆုံး တက္ေရာက္ရာ တကၠသိုလ္ျဖစ္သည္။ BA level မွ PhD level အထိရွိသည္။ အစုိးရတကၠသိုလ္ ျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ အသုံးစရိတ္သက္သာလွေသာ္လည္း တိက်ေရရာေလးနက္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို မေတြ႕ရေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ BA level ေလာက္တြင္သာ ေက်ာင္းသားမ်ား၍ က်န္ level မ်ားတြင္ ေက်ာင္းသားရွားေလသည္။ ေပရာေဒနိယတကၠသိုလ္တြင္ေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ လွမ္းသည္က တစ္ေၾကာင္း တကၠသိုလ္အသုံးစရိတ္ႀကီးျမင့္သည္က တစ္ေၾကာင္း၊ စာသင္ႏွစ္ၾကာျမင့္သည္က တစ္ေၾကာင္း စသည့္ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာေက်ာင္းသား ရွားပါးရျခင္းျဖစ္၏။ စာေပသင္ၾကားမႈအပိုင္းတြင္မူ professors မ်ားႏွင့္ ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ေဆာင္ရြက္ေပးေသာ တကၠသိုလ္တစ္ခုျဖစ္ေပသည္။ UK ပင္မတကၠသုိလ္သည္လည္း စာသင္ႏွစ္ၾကာျမင့္၍ စရိတ္စက ႀကီးမားေသာေၾကာင့္ ကုိလံဘုိၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ရွိသည့္တုိင္ တက္ေရာက္ပညာသင္ၾကားေသာ ျမန္မာေက်ာင္းသားနည္းေလ၏။ ျမန္မာေက်ာင္းသားရဟန္းေတာ္ အမ်ားဆုံး တက္ေရာက္သင္ၾကားရာ UK တကၠသိုလ္၏ အခြဲျဖစ္ေသာ PGIPBS အေၾကာင္းကိုေတာ့ မိမိအေနျဖင့္ အေသးစိတ္တင္ျပလုိေပသည္။
သီဟုိဠ္ျပည္သို႔ ပညာသင္လာေရာက္ၾကေသာ ျမန္မာစာသင္သားမ်ားတြင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားရွိသည္ဟုဆိုႏုိင္သည္။ ပထမတစ္မ်ိဳးမွာ ဘြဲ႔ယူရန္သက္သက္ လာျခင္းျဖစ္၍ ဒုတိယတစ္မ်ိဳးမွာ ပညာသင္ရင္းျဖင့္ ဘြဲ႕ယူရန္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ႏွစ္မ်ိဳးစလုံးတြင္ ဘြဲ႕ယူျခင္းသည္ ပညာသင္ခရီးသြားဇာတ္လမ္း၌ အဓိက ဇာတ္လုိက္အျဖစ္ ပါ၀င္ေနေပသည္။ မွန္ေပသည္၊ တခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္မ်ားခံယူထားသည္မွာ ပညာသင္ျခင္းကိစၥကို ျမန္မာျပည္တြင္လည္း ၿပီး၍ရႏိုင္သည္၊ ဘဲြ႔လြယ္လြယ္ရႏိုင္ေသာ သီဟုိျပည္တြင္ ဘြဲ႔တစ္ခုကို (အထူးသျဖင့္ MA ဘြဲ႕ကို) ေလ်ာေလ်ာရွဴရွဴယူ ပုံၾကမ္းေဖာ္၍ ျမန္မာျပည္တြင္ အေခ်ာကိုင္မည္၊ စသည္ျဖင့္ အကြက္ခ်စီစဥ္ကာ သီဟုိဠ္ျပည္သုိ႔လာေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ထုိရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ တစ္၀က္ဆန္႔က်င္၍ ပညာသင္ၾကားေရးကိုပါ အေရးတစ္ယူထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကေလသည္။ ပညာသင္ၾကားေရးဟုဆုိရာ၌လည္း ဤေနရာတြင္ အဂၤလိပ္စာသင္ၾကားေရးကို ဆိုလိုေပသည္။ မွန္ေပသည္၊ သီဟိုပညာသင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ အမ်ားစုသည္ အဂၤလိပ္စာတတ္ျခင္းကုိပင္ ပညာသင္ၾကားေရး၏ အထြဋ္ျဖစ္သည္ဟု ခိုင္မာျပတ္သားစြာ မွတ္ယူထားၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘြဲ႔ေပးမည့္အဓိကတကၠသိုလ္ကို အေလးအနက္မထားဘဲ Aquinas, SVS, Royal စေသာ အျပင္အဂၤလိပ္စာသင္တန္းေက်ာင္းမ်ားကိုသာ အာရုံက်လွ်က္ ရွိေနၾကေလသည္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ မိမိတုိ႔ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားအဖို႔ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လုံးနီးပါး ပါဠိႏွင့္ ဗုဒၶစာေပမ်ားထဲတြင္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံၿပီးျဖစ္၍ တကၠသိုလ္မွပုိ႔ခ်ေသာ ပုိ႔ခ်ခ်က္မ်ားထဲမွ မိမိတုိ႔အတြက္ မည္သည့္ထူးျခားေသာပညာရပ္မွ် မရရွိႏိုင္ဟုမွတ္ယူထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ထို႔အျပင္ တကၠသိုလ္မွ professors မ်ားကိုလည္း မိမိတုိ႔ေလာက္ပင္ ပညာမတတ္ အဂၤလိပ္စာကၽႊမ္းက်င္ေသာေၾကာင့္သာ ပါေမာကၡျဖစ္ေနရသည္ဟု မွတ္ယူေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္းရွိသည္။ ထိုသုိ႔မွတ္ယူထားၾကျခင္းမွာ ပါေမာကၡမ်ားမွ ပုိ႔ခ်ေပးေသာ လက္ခ်ာမ်ားေပၚတြင္ အဓိကမူတည္ေနေပသည္။ ဥပမာ အဘိဓမၼာဘာသာရပ္ကို ပုိ႔ခ်သည္ဆုိလွ်င္ အဘိဓမၼာသမုိင္းေၾကာင္း၊ ခႏၶာငါးပါး၊ ဓာတ္ႀကီးေလးပါး၊ အာယတန (၁၂) ပါး၊ ဓာတ္ (၁၈) ပါးေလာက္ႏွင့္ပင္ ႏွစ္၀က္ေက်ာ္ေက်ာ္ ကုန္ဆုံးသြားၿပီျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္တခ်ိဳ႕က တို႔ သီဟိုဠ္လာၿပီး မူလတန္းစာေတြ သင္ေနရသည္ဟု ဆုိၾကေလသည္။ ပါေမာကၡမ်ားပို႔ခ်ေသာ ထိုမူလတန္းစာမ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာေလ့လာ အကဲခတ္ၾကည့္လွ်င္ ထူးျခားေသာေတြးေခၚတင္ျပပုံမ်ား၊ ညွိႏိႈင္းအေျဖရွာနည္းမ်ား၊ ေျပာင္ေျမာက္ေသာ ေကာက္ခ်က္ခ်ပုံမ်ားကို အံ့ၾသဖြယ္ရာ အရသာသာရွိရွိ ေတြ႔ရွိႏိုင္ေလသည္။ ထုိပါေမာကၡမ်ား ျပဳစုထားေသာ ေဒါက္တာက်မ္းမ်ားကိုၾကည့္လွ်င္လည္း အလြန္တရာက်မ္းဂန္ႏွံ႔စပ္၍ တင္ျပပုံဆန္းသစ္ကာ အဂၤလိပ္စာတတ္ရုံျဖင့္ ျဖစ္လာေသာ ခပ္ေပါပါ professors မ်ားမဟုတ္သည္ကို ေတြ႔ရွိႏုိင္ေပသည္။
တခ်ိဳ႕က သီဟိုျပည္ ေကလနိယတကၠသိုလ္ PGIPBS ၌ ပညာသင္ၾကား ဘြဲ႕ယူေရးသည္ ဘာမွ်မဟုတ္ဟု ဆိုၾကသည္။ မွန္ေပသည္၊ ဘာမွ်မဟုတ္သူမ်ားအတြက္ေတာ့ UK-PGIPBS ၏ MA ဘြဲ႕ရရွိေရးသည္ ဘာမွ်မဟုတ္ပါ။ စာေမးပြဲေျဖကာနီး တစ္လခန္႔အလိုတြင္ စကားလုံး (၅၀၀) ခန္႔အထိ ခ်ံဳ႕ထားေသာ ပုဒ္စာအေျဖမ်ားကို အာဂုံေဆာင္လိုက္လ်င္ အမ္ေအ ဘြဲ႔သည္လက္တစ္ကမ္းအလိုတြင္ ေရာက္ရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။ ထုိပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ပထမအမ်ိဳးအစားတြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပါ၀င္ၾကေလသည္။ သို႔ေသာ္ တန္ဖိုးထားတတ္သူမ်ားအဖို႔ တန္ဖိုးရွိလွေပ၏။ သီဟိုျပည္တြင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားတက္ေရာက္ႏုိင္ေသာ တကၠသိုလ္အမ်ားအျပားရွိသည္တြင္ အမ်ားစုမွာ ေကလနိယတကၠသိုလ္ PGIPBS ၌သာ တက္ေရာက္ၾကေလသည္။ စာသင္စရိတ္သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ျခင္း၊ စာသင္ႏွစ္ တစ္ႏွစ္သာ သတ္မွတ္ထားျခင္း၊ ျမန္မာေက်ာင္းတည္ရွိရာ ကိုလံဘုိ ၿမိဳ႕ေတာ္၌သာ တည္ရွိျခင္း စသည္တို႔သည္ ထုိတကၠသိုလ္သို႔ ေက်ာင္းသားအမ်ားစု တက္ေရာက္သင္ၾကားၾကျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းတရားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ တိမ္ျမႇပ္ေနေသာ အေရးပါလွသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္တစ္ခုမွာ လြတ္လပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိလြတ္လပ္မႈေၾကာင့္ပင္လွ်င္ တခါတရံတြင္ ကၽႊႏ္ုပ္တုိ႔၏ ေကလနိယ PGIPBS တကၠသိုလ္သည္ သုံးစား၍ မရလုနီးပါး ျမန္မာတခ်ိဳ႕၏ ပါးစပ္ဖ်ားတြင္ သိဒၶိတင္ခံရ၍ တခါတရံတြင္ ပညာရတနာသုိက္ႀကီးအျဖစ္ တင္စားခံရေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ေကလနိယတကၠသိုလ္ႀကီးသည္ ဘာမွ်မဟုတ္သူမ်ားအတြက္ ဘာမွ်မဟုတ္၍ တန္ဖုိးထားသူမ်ားအတြက္သာ တန္ဖုိးရွိေနရေပသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ ထိုတန္ဖိုးရွိမႈ မရွိမႈ၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈသည္ ေအာက္လမ္း၊ အထက္လမ္း၊ အလယ္လမ္း စသည္တို႔ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖြင့္ေပးထားေသာ တကၠသိုလ္အတြက္ မဟုတ္ဘဲ အဆိုပါလမ္းမ်ားသို႔ ေလွ်ာက္လွမ္းေသာ ကာယကံရွင္ စာသင္သားမ်ားအတြက္သာျဖစ္သည္ဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။
ဤေနရာတြင္ UK-PGIPBS ၏ ႀကိဳက္ရာလမ္းကို လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပုံကို အေသးစိတ္တင္ျပရန္လုိေပေတာ့မည္။ ဤတကၠသိုလ္သည္ ျမန္မာေက်ာင္းသားအမ်ားဆုံး တက္ေရာက္ရာ တကၠသိုလ္ဟု အထက္တြင္ဆုိၿပီးျဖစ္သည္။ ဤတကၠသိုလ္၌ Post Graduate Diploma course, MA course, Mphil course ႏွင့္ PhD course ဟူ၍ အတန္းေလးတန္းရွိရာတြင္လည္း MA course တြင္သာ ျမန္မာအမ်ားဆုံးတက္ေရာက္၍ က်န္အတန္းမ်ားတြင္ မရွိသေလာက္နည္းပါးသည္။ ဤအတန္းသို႔တက္ေရာက္ခြင့္ရရန္ အစုိးရဓမၼာစရိယ၊ အသင္းဓမၼာစရိယ၊ တကၠသိုလ္ဓမၼာစရိယ၊ ဘီေအ ပါဠိ ႏွင့္ ဘီေအ ျမန္မာ စေသာ ဘြဲ႕အရည္အခ်င္းမ်ားလုိအပ္ေပသည္။
ဤတကၠသိုလ္တြင္ MA တန္းကို စာသင္ႏွစ္တစ္ႏွစ္သာလွ်င္သတ္မွတ္ထားသည္။ သင္တန္းေၾကး ေဒၚလာ (၆၀၀)၊ ေမာ္ကြန္းေၾကး ရူပီး (၁၀၀၀) ႏွင့္ စာၾကည့္တုိက္ေၾကး ရူပီး (၅၀၀) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ စာသင္ႏွစ္တစ္ႏွစ္သာရွိရာတြင္ ထိုစာသင္ႏွစ္ကိုလည္း အပိုင္းသုံးပုိင္းခြဲထားသည္။ ေဖဖာ္၀ါရီလမွ ေအပရယ္လအထိ ပထမ သင္တန္းကာလ၊ ဧပရယ္လမွ ဇူလုိင္လအထိ ဒုတိယ သင္တန္းကာလ ႏွင့္ ၾသဂတ္လမွ ေအာက္တိုဘာလအထိ တတိယသင္တန္းကာလ ဟူ၍ျဖစ္သည္။ သင္ယူရေသာ ဘသာရပ္မ်ားမွာ မယူမေနရ ႏွစ္ဘာသာႏွင့္ ေရြးခ်ယ္စရာ ေလးဘာသာ၊ စုစုေပါင္း ေျခာက္ဘာသာျဖစ္သည္။ အနည္းဆုံး စာလုံး (၅၀၀၀) ရွိေသာ စာတမ္းငယ္တစ္ေစာင္ကိုလည္း စာသင္ႏွစ္၏ အဆုံး ဒီဇင္ဘာလတြင္ အၿပီးသတ္ တင္သြင္းရမည္ျဖစ္သည္။ မိမိေရးမည့္ စာတမ္း၏ ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ အခန္းခြဲမ်ားကို ဒုတိယ သင္တန္းကာလ ကတည္းက တင္ထားရမည္ျဖစ္သည္။ စာေမးပြဲကို ႏွစ္စဥ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ က်င္းပသည္။
စာသင္သားတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားအေနျဖင့္ မယူမေနရႏွစ္ဘာသာကိုယူ၍ က်န္ေသာဘာသာရပ္မ်ားထဲမွ မိမိႏွစ္သက္ရာ ေလးဘာသာကို တကၠသိုလ္က ခ်မွတ္ေပးထားသည့္ ပုံစံအတုိင္း ေရြးခ်ယ္ရမည္ျဖစ္သည္။ တစ္ပတ္လွ်င္ ေလးရက္တက္ေရာက္ရ၍ တစ္ရက္လွ်င္ မိမိေရြးခ်ယ္ရာ ဘာသာရပ္အလိုက္ ႏွစ္နာရီ မွ သုံးနာရီအထိ တက္ေရာက္ရ၏။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဘာသာရပ္တစ္ခုလွ်င္ ပုိ႔ခ်ခ်ိန္သည္ တစ္ပတ္လွ်င္ (၁) နာရီ ျဖစ္၏။ ေဆြးေႏြးခ်က္ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုကို ပါေမာကၡမွ တင္ျပ၍ ဆရာႏွင့္ ေက်ာင္းသား အေမးအေျဖပုံစံျဖင့္ ပို႔ခ်ျခင္းျဖစ္၏။ ေက်ားသားမ်ား၏တာ၀န္မွာ ေမးခြန္းေမးရန္ႏွင့္ ပါေမာကၡ လက္ခ်ာပို႔ခ်ေနစဥ္အတြင္း မွတ္သားဖြယ္ရာမ်ားကို မွတ္စုထုတ္ရန္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေနာက္မိမိထုတ္ထားေသာမွတ္စုမ်ားႏွင့္ မွတ္စုထုတ္ထားေသာ ဘာသာရပ္၏ ရည္ညြန္းစာအုပ္မ်ားကို စာၾကည့္တိုက္တြင္ ရွာေဖြဖတ္ရႈမွတ္သား၍ ပါေမာကၡ ပို႔ခ်လိုက္ေသာ ေဆြးေႏြးခ်က္ေခါင္းစဥ္တစ္ခု အတြက္ အေကာင္းဆုံးအေျဖတစ္ခုကုိ ရွာေဖြရမည္ျဖစ္သည္။ ဘာသာရပ္တစ္ခုအတြက္ ရည္ညြန္းစာအုပ္မ်ားမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အုပ္ (၂၀) ခန္႔ရွိေလသည္။ ထုိ႔အျပင္ ဗုဒၶစာေပ၏ အရင္းအစ ျဖစ္ေသာ ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားကိုလည္း လြတ္ထား၍ မျဖစ္ေပ။ အားလုံးၿခဳံငုံတြက္ခ်က္ၾကည့္လွ်င္ MA ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္၏ တစ္ႏွစ္အတြင္းလုပ္ေဆာင္ရမည့္ အခ်က္မ်ားမွာ ဘာသာရပ္တစ္ခုလွ်င္ နာရီ (၃၀)၊ ေျခာက္ခုအတြက္ နာရီ (၁၈၀) စာ လက္ခ်ာမ်ားကို တက္ေရာက္နားေထာင္၊ မွတ္စုထုတ္၊ ရည္ညြန္းစာအုပ္ တစ္ဘာသာလွ်င္ (၂၀) ေျခာက္ဘာသာအတြက္ (၁၂၀) ေသာ စာအုပ္မ်ားႏွင့္ တကြ ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားကို အေၾကအလည္ ဖတ္ရႈရမည့္အျပင္ စာလုံး (၅၀၀၀) အနည္းဆုံးရွိေသာ စာတမ္းတစ္ေစာင္ကို လည္းတင္သြင္းရဦးမည္ျဖစ္သည္။
အထက္ပါအေၾကာင္းအရာတုိ႔မွာ တကၠသိုလ္ကခ်မွတ္ေပးသည့္ သီအုိရီအတိုင္း လုပ္ေဆာင္ရမည့္ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္၏တာ၀န္ျဖစ္သည္။ သီဟုိေရာက္ျမန္မာ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးအဖို႔ မလြဲမေသြေတြ႔ႀကဳံရမည္မ်ားမွာ ေနထုိင္းစားေသာက္ေရးႏွင့္ ပညာေရး အခက္အခဲတုိ႔ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္ႏွင့္ပက္သက္လာလွ်င္ေတာ့ ပညာေရးအခက္အခဲပင္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ဤတြင္ ပညာေရးအခက္အခဲႏွင့္ ေနထိုင္စားေသာက္ေရးအခက္အခဲတုိ႔တြင္ အေရးႀကီးသည့္ လားလားမတူညီခ်က္တစ္ခ်က္ရွိသည္။ ေနထုိင္စားေသာက္ေရးအခက္အခဲ မ်ားကိုမူ မလြဲမေသြ ရင္ဆုိင္ေတြ႔ႀကဳံျဖတ္ေက်ာ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ပညာေရးအခက္အခဲမွာေတာ့ ထိုသုိ႔မဟုတ္ ေက်ာ္လႊားလုိက ေက်ာ္လႊားႏုိင္သည္၊ ရင္ဆုိင္ရုံသက္သက္ျဖင့္လည္းရသည္၊ ထုိင္ၾကည့္ေန၍လည္းျဖစ္သည္။ အခ်ိန္တန္လွ်င္ အရည္အခ်င္းကို အသာထား၍ MA ဘြဲ႕ကိုေတာ့လြယ္လြယ္ႏွင့္ ရရွိသြားႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ဤအဆိုကို ဆန္႔က်င္ေသာသူမ်ား၊ ဘ၀င္မက်သူမ်ား၊ မေက်နပ္သူမ်ား မလြဲမေသြရွိေနေပလိမ့္မည္။ ကၽႊႏု္ပ္အေနျဖင့္ လြတ္လပ္သည္ဟုဆုိထားေသာ UK-PGIPBS MA course ႏွင့္ပက္သက္၍ အလြယ္၊အခက္၊အလယ္လမ္းမ်ားကို သင့္တင့္မွ်တေအာင္ တင္ျပသြားရန္တာ၀န္ရွိေပသည္။
အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ တကၠသိုလ္က ခ်မွတ္ေပးထားသည့္ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ သီအုိရီမ်ားမွာ နည္းလမ္းမွန္သည့္၊ မိမိအတြက္လည္းက်န္မည့္ လုပ္ေဆာင္ရန္ခက္ခဲေသာ စာေပေလ့လာလိုက္စားနည္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ထုိသို႔လုပ္ေဆာင္ရန္မတက္ႏိုင္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားအဖို႔ ထြက္လမ္း (သို႔) ေရွာင္လမ္း (သို႔) လြတ္လမ္း ရွိပါေသးသည္။ ထိုသုိ႔မရွိပါဘဲ သီအိုရီမ်ားအတုိင္း မလြဲမေသြလုပ္ေဆာင္ရမည္ဆုိလွ်င္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားအေနျဖင့္ ဤတကၠသိုလ္ရွိ ဤ MA တန္းသို႔ တက္ေရာက္ရန္ မ၀ံ့မရဲႏွင့္ စိတ္လြန္ဆြဲေနေပလိမ့္မည္။ အကၽႊႏု္ပ္အေနျဖင့္လည္း သီဟိုဠ္သုိ႔ပညာသင္မလာေရာက္ခင္က သီဟုိဠ္တကၠသိုလ္လမ္းညႊန္စာအုပ္ကိုဖတ္ကာ သီဟိုဠ္သို႔လာေရာက္ရန္ အလြန္အင္မတန္ ရြံ႕ေၾကာက္ခဲ့ဖူးသည္။ လမ္းညႊန္စာအုပ္ေရးသူ အရွင္မွာ တကၠသိုလ္မ်ား၏အေၾကာင္းကို စုံစုံေစ့ေစ့ျဖင့္ ေစတနာပါပါတင္ျပထားေသာ္လည္း သီအိုရီမ်ားအတုိင္း မလြဲမေသြ ေရးသားညႊန္ျပထားျခင္းျဖစ္သျဖင့္ လြတ္လမ္းမျမင္ရကား ပြဲမ၀င္ခင္ကပင္ သီဟိုတကၠသိုလ္မ်ား၏ တိုက္စစ္မွာ ေၾကာက္ခမန္းလိလိပင္ျဖစ္၍ ေနေတာ့သည္။ တကယ္တမ္းတြင္ တကၠသိုလ္မ်ားမွာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ၿပိဳင္ဖက္မဟုတ္ဘဲ ေက်ာင္းသားမ်ား၏အက်ိဳးကို ေမ်ာ္ကိုးေသာ မွန္မွန္ကန္ကန္ သက္သက္ညွာညွာ ဆုံးျဖတ္တတ္သည့္ နည္းျပႏွင့္ ဒုိင္လူႀကီးမ်ားသဖြယ္ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တကၠသိုုလ္တက္ဖုိ႔အေရး အဂၤလိပ္စာအေျခခံနည္းေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ရြံ႕ေၾကာက္စရာမလိုသလုိ၊ ဗုဒၶစာေပအေျခမခုိင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း စုိးရိမ္စရာမရွိေပ။
သို႔ဆုိလွ်င္ ထုိအလြယ္လမ္းကို မည္သို႔လိုက္မည္နည္း။ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေနျခင္းသည္ အလြယ္လမ္းကို လုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ခပ္ခပ္ဆတ္ဆတ္ေျပာရလွ်င္ တကၠသိုလ္ပညာေရးကို ခပ္ေပါ့ေပါ့ေတြး၍ ခပ္ေပါ့ေပါ့လုိက္စားျခင္းသည္ အလြယ္လမ္းလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အလြယ္လမ္းသုိ႔ လိုက္လိုသူအဖုိ႔ အခက္အခဲမ်ားေက်ာ္လႊားေနၾကပုံကို ပြဲၾကည့္ပရိတ္သတ္ တစ္ေယာက္ကဲ့သုိ႔ ၾကည့္ေနရုံသာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ထိုလမ္းသည္ လစ္မစ္ရွိသည္ကိုေတာ့ သတိအနည္းငယ္ထားရေပမည္။ အဆုံးအစြန္ အလြယ္လမ္းလုိက္ႏိုင္ပုံကို ေျပာရလွ်င္ျဖင့္၊ တစ္ႏွစ္လုံးေက်ာင္းတက္စရာမလို၊ မွတ္စုထုတ္စရာ မလို၊ ရည္ညႊန္းစာအုပ္ဖတ္စရာမလို၊ စာတမ္းတုိကိုလည္း ျဖစ္ကာမွ် လုပ္လွ်င္ရသည္။ သို႔ေသာ္ စာေမးပြဲေျဖကာနီး ႏွစ္လခန္႔စာက်က္ခ်ိန္ေပးထားသည္တြင္ တစ္ဘာသာလွ်င္ စာလုံး (၅၀၀) ႏႈံးရွိေသာ ပုဒ္စာေလးပုဒ္ ေျခာက္ဘာသာအတြက္ (၂၄) ပုဒ္ကိုေတာ့ အဆုံးစြန္အေနျဖင့္ က်က္မွတ္ထားရန္ လုိအပ္ေပသည္။ သို႔ဆုိလွ်င္ အလြယ္လမ္းကို လုိက္သူမ်ားအတြက္ သင္တန္းႏွစ္ တစ္ႏွစ္စာတာ၀န္မွာ အနည္းဆုံးပုဒ္စာ (၂၄) ပုဒ္ကို က်က္မွတ္ရန္ႏွင့္ စာတန္းတို အျဖစ္တစ္ေစာင္ ဖန္တီးရန္ျဖစ္သည္။ အလြယ္ဆုံးနည္းလမ္းဟု ဆုိေသာ္လည္း အဂၤလိပ္စာ အေျခခံနည္းသူမ်ားအဖုိ႔ ခက္ခဲေကာင္းခက္ခဲေနေပလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ ဤတကၠသိုလ္အေနျဖင့္ ထို႔ထက္လြယ္ကူသက္သာေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို ခြင့္ျပဳလက္ခံႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။ တနည္းဆုိရေသာ္ ဤတကၠသုိလ္မွ MA ဘြဲ႕ကိုရရွိရန္ ထို႔ထက္လြယ္ကူေသာ နည္းလမ္းမရွိပါ။ မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ သို႔ကေလာက္ လြယ္ကူေနရပါသနည္း။ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံးေက်ာင္းမတက္ပါဘဲလွ်က္ မည္သည့္မွတ္စုျဖင့္ စာေမးပြဲအတြက္ စာကိုၾကည့္မည္နည္း။ ရည္ညႊန္းစာအုပ္မ်ားကို မဖတ္ပါဘဲလွ်က္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးခ်က္ ေခါင္းစဥ္မ်ား၏ အာေဘာ္ကို မည္သို႔ရရွိႏိုင္ပါအံ့နည္း။ အျဖစ္သာေရးထားေသာ စာတန္းကို တကၠသိုလ္ကလက္ခံပါမည္ေလာ။ စာေမးပြဲ ေျဖရန္ႏွစ္လအလိုတြင္ က်က္မွတ္ရမည့္ ပုဒ္စာအေျဖမ်ားဆိုသည္မွာ အဘယ္နည္း။ တကၠသိုလ္သီအုိရီမွ လႊဲေဖာက္၍လုိက္ရေသာ အလြယ္လမ္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဤမွ်ေလာက္ေမးခြန္းတသီႀကီး ရွိေနမည္မွာ မဆန္းေပ။
ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ေက်ာင္းဖြင့္စတြင္ မကုဋရာမ ျမန္မာေက်ာင္း၌ UK-PGIPBS MA course တြင္ register လုပ္ထားေသာေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္တကြ ေက်ာင္းသာေဟာင္းမ်ား စုေ၀း၍ ဘာသာရပ္ေရြးခ်ယ္ျခင္းကိစၥကို ေဆြးေႏြးၾကၿမဲျဖစ္၏။ တကၠသိုလ္က ျပဌာန္းထားေသာ ဘာသာရပ္မ်ား၏ သေဘာတရားမ်ားကို အေတြ႔အႀကဳံရွိၿပီး ေက်ာင္းသာေဟာင္းမ်ားမွ ရွင္းလင္းတင္ျပ၍ တူညီေသာ ေရႊးခ်ယ္စရာ ေလးဘာသာကို တညီတညြတ္တည္း အတူတကြ ေရြးခ်ယ္ၾကၿမဲျဖစ္၏။ ထို႔ေနာက္ အဂၤလိပ္စာအားနည္းေသာ ရဟန္းေတာ္အမ်ားအျပားပါ၀င္သည္ကို သေဘာေပါက္သည့္အေလ်ာက္ အတူတကြ ေရြးခ်ယ္ထားေသာ ဘာသာရပ္ေလးခုႏွင့္တကြ မယူမေနရ ႏွစ္ဘာသာအတြက္ ပို႔ခ်ခ်က္မ်ားကို တာ၀န္ယူေရးသားၾကမည့္ စြမ္းႏုိင္သည့္ ရဟန္းေတာ္ေျခာက္ပါးကို အကူႏွစ္ပါးစီႏွင့္တကြ ေရြးခ်ယ္ၾက၏။ စည္းလုံးညီညြတ္ျခင္း၏ အက်ိဳးရလဒ္မ်ားသည္ အလြယ္လမ္း သို႔မဟုတ္ မတက္သာ၍ ေလွ်ာက္ရေသာလမ္းကို လိုက္သူမ်ားအေပၚတြင္ မ်ားစြာသက္ေရာက္လွ်က္ရွိေပသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံးေက်ာင္းမတက္ဘဲေနႏုိင္ျခင္း ျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏိုင္ၿပီျဖစ္သည္။ ဘာသာရပ္တိုင္းအတြက္ေရးထိုးရမည့္ ေက်ာင္းတက္လက္မွတ္ကိုလည္း ေက်ာင္းပုံမွန္တက္ေသာ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အကူအညီေတာင္း၍ ထိုးခုိင္းလွ်င္ ရႏိုင္ေလသည္။
မွတ္စုထုတ္ျခင္း၊ ရည္ညႊန္းစာအုပ္မ်ားကို ဖတ္ျခင္းကိစၥသည္လည္း စြမ္းႏုိင္ေသာ ပုဂၢိဳမ်ားမွ တာ၀န္ယူေရးသားမည့္ ပုိ႔ခ်ခ်က္မ်ားထဲတြင္ အက်ံဳး၀င္သြားမည္ျဖစ္သည္။ စာတန္းေရးသားရာ၌လည္း တခ်ိဳ႕က ျမန္မာျပည္မွာကတည္းက ႀကံဖန္လာခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္၊ တခ်ိဳ႕ကလည္း သီဟုိဠ္ေရာက္မွ ျဖစ္သလုိဖန္တီးၾက၏။ စာတန္းကို ကိုယ္တုိင္ကိုယ္က် က်က်နနေရးသားရန္မွာ အဂၤလိပ္လုိေရးသားရျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လြယ္ကူေသာအလုပ္ မဟုတ္ေပ။ တကၠသိုလ္ကလည္း ထိုစာတမ္းကို စစ္ေဆးအမွတ္ေပးသည့္တုိင္ေအာင္ Mphil, PhD က်မ္းမ်ားေလာက္အေလးမထားေပ။ စာေမးပြဲနီးလွ်င္ က်က္မွတ္ရမည့္ စာလုံး (၅၀၀) ၀န္းက်င္ရွိ ပုဒ္စာတုိမ်ားမွာလည္း ဆုိင္ရာဘာသာရပ္၏ ပုိ႔ခ်ခ်က္မ်ားကို တာ၀န္ယူေရးသားရေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားမွ ပို႔ခ်ခ်က္အရွည္မ်ားကို အဆင္သင့္ခ်ဳံးေပးထားမည္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္တုိ႔မွာ တကၠသိုလ္မွ ခ်မွတ္ေပးထားေသာ သီအုိရီအတိုင္းလုိက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ မစြမ္းႏိုင္သူမ်ားအဖို႔ အလြယ္လမ္း သို႔မဟုတ္ အေရွာင္လမ္းကို စိတ္ခ်လက္ခ်ျဖင့္ ပြဲၾကည့္ပရိတ္သတ္ တစ္ေယာက္ကဲ့သုိ႔ လိုက္ႏုိင္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားျဖစ္ေတာ့သည္။
ထုိထိုအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ဗုဒၶစာေပႏွင့္ အဂၤလိပ္စာ ပိုင္ႏိုင္သူမ်ားအဖို႔ ဤတကၠသိုလ္တြင္ အမ္ေအဘြဲ႔ရရွိရန္ လြယ္ကူသည္ဟူ၍ အထင္အျမင္ေသးစရာမလိုေပ။ ထိုပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ တန္ဖုိးလည္းရွိေသာ အထင္အျမင္လည္းမေသးသင့္သည့္ အလယ္လမ္းႏွင့္ အခက္လမ္းတို႔ မားမားမတ္မတ္ ရွိေနေပေသးသည္။ အလယ္လမ္းသုိ႔လုိက္လိုေသာ ေက်ာင္းသားရဟန္းေတာ္မ်ားအဖို႔ အခက္အခဲတခ်ိဳ႕ကို ရင္ဆုိင္သင့္သေလာက္ ရင္ဆုိင္သင့္ေပသည္။ ဤေနရာတြင္ တတ္စြမ္းသမွ် စိတ္ခ်လက္ခ် ႀကိဳစားၾကည့္ျခင္းကို အလယ္လမ္းဟုဆုိခ်င္ေပသည္။ တစ္ပတ္ေက်ာင္းတက္ရက္တြင္ ေန႔တိုင္းမဟုတ္လွ်င္ေတာင္ တစ္ရက္ႏွစ္ရက္ခန္႔ေတာ့ တက္သင့္ေပသည္။ ပါေမာကၡပို႔ခ်ေသာ လက္ခ်ာမ်ားကိုလည္း နားလည္ႏိုင္သမွ်နားလည္ေအာင္ ႀကိဳစားနားေထာင္၍ မွတ္စု မွတ္ရာမ်ားကိုလည္း ထုတ္တန္သေလာက္ထုတ္ရေပမည္။ ရည္ညႊန္းစာအုပ္အခ်ိဳ႕ကို မဖတ္သည့္တုိင္ ပို႔ခ်ခ်က္မ်ားကို တာ၀န္ယူေရးသားသည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားမွ အပတ္စဥ္ သုိ႔မဟုတ္ လစဥ္ ထုတ္ေ၀ေသာ Topics အရွည္မ်ားကို ႀကိဳးစားဖတ္သင့္ေပသည္။ တကၠသိုလ္စာၾကည့္တိုက္သို႔လည္း ၀င္ေရာက္ေလ့လာသင့္လွေပသည္။ စာတမ္းေရးျခင္းႏွင့္ ပက္သက္၍လည္း တစ္က်မ္းလုံးကို ကုိယ္တုိင္မေရးသည့္တုိင္ တခ်ိဳ႕အပိုင္းမ်ားတြင္ မိမိရွိသမွ် ဥာဏ္စြမ္းဥာဏ္စျဖင့္ ထုတ္ႏုတ္၊ ျဖည့္စြက္ သင့္သည္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရေပမည္။ “တက္စြမ္းသမွ် စိတ္ခ်လက္ခ်” ဟုဆုိရာ၌ မိမိ၏တက္စြမ္းသမွ်သည္ ဟိုမေရာက္သည္မေရာက္ျဖစ္ေနလွ်င္ စာေမးပြဲတြင္ဒုကၡေတြ႔ႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတက္စြမ္းသမွ်ေလးကိုသာ အမွီျပဳ၍ စာေမးပြဲအတြက္ အလုပ္မျဖစ္သည္တြင္ စြမ္းႏုိင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွ စြမ္းေဆာင္ထားေသာ စြမ္းေဆာင္ရည္မ်ားေပၚတြင္ စိတ္ခ်လက္ခ် မွီခုိႏိုင္ေလသည္။ ႀကိဳးစား၍ အျမင့္သို႔ခုံၾကည့္သူမ်ားအဖို႔ အခန္႔မသင့္၍ ျပန္က်လာလွ်င္ အက်မနာေစရန္ အဆိုပါစြမ္းေဆာင္ရည္မ်ားက ပံ့ပိုးကူညီထားေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္စမ္းတ၀ါး၀ါးႏွင့္ ႀကိဳးစားၾကည့္ျခင္းသည္လည္း အရႈံးမရွိေပ။ မိမိဥာဏ္မီသေလာက္ ႀကိဳးစားရျခင္းျဖစ္သျဖင့္ က်န္ရစ္ေသာ အေတြ႔အႀကဳံ၊ အရည္အခ်င္း ႏွင့္ အေတြးအေခၚ တခ်ိဳ႕သည္ အျမတ္ပင္ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အလယ္လမ္းသို႔လိုက္ျခင္းသည္ ဘဲြ႔ဟူေသာ အေရအတြက္သာမက ပညာဟူေသာ အရည္အခ်င္းအခ်ိဳ႕ကိုလည္း ရရွိႏိုင္ေသာေၾကာင့္ တန္ဖိုးရွိသည္ဟုဆိုႏိုင္ေပသည္။
တန္ဖုိးအရွိဆုံး အႏွစ္အက်န္ဆုံးလမ္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းလိုေသာ ေက်ာင္းသားရဟန္းေတာ္မ်ားအဖုိ႔ ဤတကၠသိုလ္၏ အခက္လမ္းကို ေရြးခ်ယ္ေလွ်ာက္လွမ္းသင့္ေပသည္။ တကၠသိုလ္က တရား၀င္ျပဌာန္းထားေသာလမ္းမွာ ဤအခက္လမ္းပင္ျဖစ္ေပသည္။ အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ တကၠသိုလ္က ခ်မွတ္ထားသည့္ သီအုိရီမ်ားအတုိင္း အေသြမတိမ္းလိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ အခက္လမ္းႏွင့္ တန္ဖိုးအရွိဆုံးလမ္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။ ထိုအခက္လမ္းသို႔ လုိက္ႏိုင္ရန္အတြက္ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ ဗုဒၶစာေပႏိုင္နင္းျခင္းဟူေသာ ေရခံေျမခံေကာင္းမ်ား လုိအပ္သကဲ့သုိ႔ စိတ္ဓာတ္ခြန္အားမ်ားႏွင့္ ပညာေရးခံယူခ်က္မ်ားလည္း ေလးနက္ျပတ္သားဖုိ႔ လိုေပလိမ့္မည္။ ဘာသာရပ္ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ မိမိအမွန္တကယ္ စိတ္ပါ၀င္စားေသာ ဘာသာမ်ားကိုသာ အမ်ားႏွင့္တူတူ မတူတူ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္စြမ္းရွိရမည္။ တစ္ပတ္လွ်င္ ေလးရက္ ရာသီဥတုပူပူႏွင့္ ဘက္(စ္)ကား တိုးစီးႏိုင္ရမည္၊ ပို႔ခ်ေသာလက္ခ်ာမ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာနားလည္၍ ေမးစရာရွိသည္မ်ားကိုလည္း ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ေမးကာ ထိမိေသာမွတ္စုတိုမ်ားကိုလည္း ထုတ္ႏိုင္ရမည္ ျဖစ္သည္။ စာၾကည့္တုိက္သုိ႔သြား၍ ရည္ညႊန္းစာအုပ္မ်ားကိုလည္း ဂဃနဏ နားလည္ေအာင္ ဖတ္ရႈႏိုင္ရေပမည္။ တခ်ိဳ႕စာအုပ္မ်ားမွာ ဒႆနိကဆုိင္ရာ၊ နည္းပညာဆိုင္ရာ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ၊ လူမႈေရးဆုိင္ရာ စေသာ ေလးနက္ထိမိသည့္ အသုံးအႏႈံး မ်ားစြာပါ၀င္ေသာေၾကာင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္နားလည္ရန္ ခက္ခဲလွေပသည္။ စာတမ္းျပဳစုရာတြင္လည္း မိမိကိုယ္တုိင္ သုေတသနဆန္ဆန္ေရးသားျပဳစုႏိုင္ရမည္ ျဖစ္သည္။ စာေမးပြဲေျဖဆုိရာတြင္လည္း ေမးခြန္းကိုၾကည့္၍ ထိုေမးခြန္းအတြက္ အသင့္ေလ်ာ္အထိမိဆုံး အေျဖျဖစ္မည့္ မိမိ၏ အေတြးအေခၚ၊အယူအဆမ်ားကို က်မ္းဂန္အကိုးအကားမ်ားျဖင့္ အဂၤလိပ္လို ျမန္ျမန္ေကာက္ခ်က္ခ် ေရးသားတင္ျပႏိုင္ရေပမည္။ ဤသုိ႔အခက္လမ္းကို ေရြးခ်ယ္လုိက္စားႏိုင္သျဖင့္ ရရွိလာေသာ UK-PGIPBS ၏ MA ဘြဲ႕သည္ တန္ဖုိးရွိ၍ အရည္အေသြးျပည့္မီေသာ အဆင့္ျမင့္ျမင့္ဘြဲ႔ ျဖစ္လာမည္မွာ မလြဲေပ။ ထို႔အျပင္ အခက္လမ္းတစ္ခုသာလွ်င္ရွိေသာ ဤတကၠသုိလ္၏ M.Phil, Ph.D studies မ်ားသုိ႔ တက္လွမ္းရန္အတြက္လည္း ယုံၾကည္မႈအျပည့္ရွိကာ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕သြားႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
UK-PGIPBS ၏ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အေနျဖင့္ မတက္သာေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ားကို ထုိင္၍ၾကည့္ေနရေသာ အလြယ္လမ္း၊ အခက္အခဲမ်ားကိုတတ္ႏိုင္သမွ် ရင္ဆုိင္ႀကိဳးစားၾကည့္ျခင္းဟူေသာ အလယ္လမ္းႏွင့္ အခက္အခဲအားလုံးကို ေက်ာ္လႊားျခင္း သုိ႔မဟုတ္ တကၠသိုလ္လမ္းညႊန္ခ်က္အတုိင္း လုပ္ေဆာင္ျခင္းဟူေသာအခက္လမ္း၊ ဤသုံးလမ္းတြင္ မိမိႏွင့္ အသင့္ေလ်ာ္ဆုံး ျဖစ္မည္ထင္သည့္လမ္းကို ႀကိဳက္သလို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေလသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ မိမိ၏ အေတြ႔အႀကဳံႏွင့္ အေတြးအျမင္တုိ႔ကို အေျခခံကာ ေနာင္လာေနာက္သား သီဟုိဠ္ပညာသင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏အက်ိဳးကို ေမွ်ာ္ကိုးလွ်က္ လြတ္လပ္၍ တန္ဖိုးထားတတ္လွ်င္ တန္ဖုိးရွိေသာ UK-PGIPBS တကၠသုိလ္မွတ္တမ္းကို တင္ျပလုိက္ရေပသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဤေဆာင္းပါးပါ အာေဘာ္မ်ားသည္ အမွန္တရားႏွင့္ အေတြ႔အႀကဳံေပၚတြင္ အေျခခံေသာ ေဆာင္းပါးရွင္၏ အာေဘာ္မ်ားသာျဖစ္၍ UK တကၠသုိလ္၏ အာေဘာ္မဟုတ္ေၾကာင္း သိေစအပ္ပါသည္။)
အမ်ားသိၾကသည့္အတိုင္း သီရိလကၤာႏိုင္ငံသည္ ေထရ၀ါဒသာမက မဟာယာန၊ တန္တရာယာန စေသာ ဗုဒၶဘာသာဂုိဏ္းမ်ားစြာတို႔ စတင္ျမစ္ဖ်ားခံရာ ေရေသာက္ျမစ္ႀကီးျဖစ္ေပသည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာစာေပ၏ အရင္းအႏွစ္မ်ား ေရွးေဟာင္းဗုဒၶဘာသာ ဗိသုကာ အေဆာက္အအုံ လက္ရာမ်ား ေပါက္ဖြားျဖစ္တည္ရာ သီရိလကၤာကၽႊန္းႏိုင္ငံသုိ႔ ဗုဒၶဘာသာျပန္႔ႏွံ႔ခဲ့ရာ အေရွ႕ကမၻာရွိ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွ ရဟန္းေတာ္မ်ားအပါအ၀င္ ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ား လာေရာက္၍ ပညာရင္ႏို႔ ေသာက္စို႔ေနၾကေပသည္။ ထိုအထဲတြင္ ျမန္မာေက်ာင္းသား ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ အေရအတြက္ အမ်ားဆုံးျဖင့္ ပါ၀င္ေနေလသည္။
သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားတက္ေရာက္သင္ၾကားႏုိင္ေသာ တကၠသိုလ္မ်ားစြာ ရွိေလသည္။ ျမန္မာေက်ာင္းသားအမ်ားစု တက္ေရာက္ရာ တကၠသိုလ္မ်ားမွာ Buddhist and Pali University of Sri Lanka (BPU), University of Kelaniya (UK) ႏွင့္ ၄င္းတကၠသိုလ္၏ အခြဲျဖစ္ေသာ Post Graduate Institute of Pali and Buddhist Studies (PGIPBS) တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ အဆိုပါ တကၠသိုလ္မ်ားသည္ သီရိလကၤာႏိုင္ငံ၏ၿမိဳ႕ေတာ္ ကိုလံဘုိတြင္ တည္ရွိေလသည္။ ဗုဒၶျမတ္ဆြယ္ေတာ္တုိက္ထားရွိရာ ကႏၵီၿမိဳ႕အနီး ေပရာေဒနိယ တကၠသိုလ္တြင္လည္း ပညာသင္ၾကားေနေသာ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ အနည္းငယ္ကို ေတြ႔ႏိုင္ေပသည္။
BPU သည္ အစိုးရတကၠသိုလ္ျဖစ္၍ PGIPBS ကိုေတာ့ ပုဂၢလိက တကၠသိုလ္ဟု ထင္ရွားကြဲျပားသြားေအာင္ ေခၚလွ်င္ရႏိုင္ေပမည္။ PGIPBS ၏ေရးရာအျဖာျဖာသည္ ၄င္း၏ပင္မျဖစ္ေသာ UK ႏွင့္သာဆုိင္၍ BPU သည္ အစိုးရႏွင့္သာ သက္ဆုိင္သည္။ BPU သည္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ ဒုတိယအမ်ားဆုံး တက္ေရာက္ရာ တကၠသိုလ္ျဖစ္သည္။ BA level မွ PhD level အထိရွိသည္။ အစုိးရတကၠသိုလ္ ျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ အသုံးစရိတ္သက္သာလွေသာ္လည္း တိက်ေရရာေလးနက္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို မေတြ႕ရေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ BA level ေလာက္တြင္သာ ေက်ာင္းသားမ်ား၍ က်န္ level မ်ားတြင္ ေက်ာင္းသားရွားေလသည္။ ေပရာေဒနိယတကၠသိုလ္တြင္ေတာ့ ၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ လွမ္းသည္က တစ္ေၾကာင္း တကၠသိုလ္အသုံးစရိတ္ႀကီးျမင့္သည္က တစ္ေၾကာင္း၊ စာသင္ႏွစ္ၾကာျမင့္သည္က တစ္ေၾကာင္း စသည့္ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျမန္မာေက်ာင္းသား ရွားပါးရျခင္းျဖစ္၏။ စာေပသင္ၾကားမႈအပိုင္းတြင္မူ professors မ်ားႏွင့္ ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ ေဆာင္ရြက္ေပးေသာ တကၠသိုလ္တစ္ခုျဖစ္ေပသည္။ UK ပင္မတကၠသုိလ္သည္လည္း စာသင္ႏွစ္ၾကာျမင့္၍ စရိတ္စက ႀကီးမားေသာေၾကာင့္ ကုိလံဘုိၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ရွိသည့္တုိင္ တက္ေရာက္ပညာသင္ၾကားေသာ ျမန္မာေက်ာင္းသားနည္းေလ၏။ ျမန္မာေက်ာင္းသားရဟန္းေတာ္ အမ်ားဆုံး တက္ေရာက္သင္ၾကားရာ UK တကၠသိုလ္၏ အခြဲျဖစ္ေသာ PGIPBS အေၾကာင္းကိုေတာ့ မိမိအေနျဖင့္ အေသးစိတ္တင္ျပလုိေပသည္။
သီဟုိဠ္ျပည္သို႔ ပညာသင္လာေရာက္ၾကေသာ ျမန္မာစာသင္သားမ်ားတြင္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွစ္မ်ိဳးႏွစ္စားရွိသည္ဟုဆိုႏုိင္သည္။ ပထမတစ္မ်ိဳးမွာ ဘြဲ႔ယူရန္သက္သက္ လာျခင္းျဖစ္၍ ဒုတိယတစ္မ်ိဳးမွာ ပညာသင္ရင္းျဖင့္ ဘြဲ႕ယူရန္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ႏွစ္မ်ိဳးစလုံးတြင္ ဘြဲ႕ယူျခင္းသည္ ပညာသင္ခရီးသြားဇာတ္လမ္း၌ အဓိက ဇာတ္လုိက္အျဖစ္ ပါ၀င္ေနေပသည္။ မွန္ေပသည္၊ တခ်ိဳ႕ပုဂၢိဳလ္မ်ားခံယူထားသည္မွာ ပညာသင္ျခင္းကိစၥကို ျမန္မာျပည္တြင္လည္း ၿပီး၍ရႏိုင္သည္၊ ဘဲြ႔လြယ္လြယ္ရႏိုင္ေသာ သီဟုိျပည္တြင္ ဘြဲ႔တစ္ခုကို (အထူးသျဖင့္ MA ဘြဲ႕ကို) ေလ်ာေလ်ာရွဴရွဴယူ ပုံၾကမ္းေဖာ္၍ ျမန္မာျပည္တြင္ အေခ်ာကိုင္မည္၊ စသည္ျဖင့္ အကြက္ခ်စီစဥ္ကာ သီဟုိဠ္ျပည္သုိ႔လာေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ ထုိရဟန္းေတာ္မ်ားႏွင့္ တစ္၀က္ဆန္႔က်င္၍ ပညာသင္ၾကားေရးကိုပါ အေရးတစ္ယူထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကေလသည္။ ပညာသင္ၾကားေရးဟုဆုိရာ၌လည္း ဤေနရာတြင္ အဂၤလိပ္စာသင္ၾကားေရးကို ဆိုလိုေပသည္။ မွန္ေပသည္၊ သီဟိုပညာသင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ အမ်ားစုသည္ အဂၤလိပ္စာတတ္ျခင္းကုိပင္ ပညာသင္ၾကားေရး၏ အထြဋ္ျဖစ္သည္ဟု ခိုင္မာျပတ္သားစြာ မွတ္ယူထားၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘြဲ႔ေပးမည့္အဓိကတကၠသိုလ္ကို အေလးအနက္မထားဘဲ Aquinas, SVS, Royal စေသာ အျပင္အဂၤလိပ္စာသင္တန္းေက်ာင္းမ်ားကိုသာ အာရုံက်လွ်က္ ရွိေနၾကေလသည္။ ထုိသုိ႔ျဖစ္ရျခင္းမွာ မိမိတုိ႔ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားအဖို႔ ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လုံးနီးပါး ပါဠိႏွင့္ ဗုဒၶစာေပမ်ားထဲတြင္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံၿပီးျဖစ္၍ တကၠသိုလ္မွပုိ႔ခ်ေသာ ပုိ႔ခ်ခ်က္မ်ားထဲမွ မိမိတုိ႔အတြက္ မည္သည့္ထူးျခားေသာပညာရပ္မွ် မရရွိႏိုင္ဟုမွတ္ယူထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ထို႔အျပင္ တကၠသိုလ္မွ professors မ်ားကိုလည္း မိမိတုိ႔ေလာက္ပင္ ပညာမတတ္ အဂၤလိပ္စာကၽႊမ္းက်င္ေသာေၾကာင့္သာ ပါေမာကၡျဖစ္ေနရသည္ဟု မွတ္ယူေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္းရွိသည္။ ထိုသုိ႔မွတ္ယူထားၾကျခင္းမွာ ပါေမာကၡမ်ားမွ ပုိ႔ခ်ေပးေသာ လက္ခ်ာမ်ားေပၚတြင္ အဓိကမူတည္ေနေပသည္။ ဥပမာ အဘိဓမၼာဘာသာရပ္ကို ပုိ႔ခ်သည္ဆုိလွ်င္ အဘိဓမၼာသမုိင္းေၾကာင္း၊ ခႏၶာငါးပါး၊ ဓာတ္ႀကီးေလးပါး၊ အာယတန (၁၂) ပါး၊ ဓာတ္ (၁၈) ပါးေလာက္ႏွင့္ပင္ ႏွစ္၀က္ေက်ာ္ေက်ာ္ ကုန္ဆုံးသြားၿပီျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္တခ်ိဳ႕က တို႔ သီဟိုဠ္လာၿပီး မူလတန္းစာေတြ သင္ေနရသည္ဟု ဆုိၾကေလသည္။ ပါေမာကၡမ်ားပို႔ခ်ေသာ ထိုမူလတန္းစာမ်ားကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းျဖင့္ ေသေသခ်ာခ်ာေလ့လာ အကဲခတ္ၾကည့္လွ်င္ ထူးျခားေသာေတြးေခၚတင္ျပပုံမ်ား၊ ညွိႏိႈင္းအေျဖရွာနည္းမ်ား၊ ေျပာင္ေျမာက္ေသာ ေကာက္ခ်က္ခ်ပုံမ်ားကို အံ့ၾသဖြယ္ရာ အရသာသာရွိရွိ ေတြ႔ရွိႏိုင္ေလသည္။ ထုိပါေမာကၡမ်ား ျပဳစုထားေသာ ေဒါက္တာက်မ္းမ်ားကိုၾကည့္လွ်င္လည္း အလြန္တရာက်မ္းဂန္ႏွံ႔စပ္၍ တင္ျပပုံဆန္းသစ္ကာ အဂၤလိပ္စာတတ္ရုံျဖင့္ ျဖစ္လာေသာ ခပ္ေပါပါ professors မ်ားမဟုတ္သည္ကို ေတြ႔ရွိႏုိင္ေပသည္။
တခ်ိဳ႕က သီဟိုျပည္ ေကလနိယတကၠသိုလ္ PGIPBS ၌ ပညာသင္ၾကား ဘြဲ႕ယူေရးသည္ ဘာမွ်မဟုတ္ဟု ဆိုၾကသည္။ မွန္ေပသည္၊ ဘာမွ်မဟုတ္သူမ်ားအတြက္ေတာ့ UK-PGIPBS ၏ MA ဘြဲ႕ရရွိေရးသည္ ဘာမွ်မဟုတ္ပါ။ စာေမးပြဲေျဖကာနီး တစ္လခန္႔အလိုတြင္ စကားလုံး (၅၀၀) ခန္႔အထိ ခ်ံဳ႕ထားေသာ ပုဒ္စာအေျဖမ်ားကို အာဂုံေဆာင္လိုက္လ်င္ အမ္ေအ ဘြဲ႔သည္လက္တစ္ကမ္းအလိုတြင္ ေရာက္ရွိလာမည္ ျဖစ္သည္။ ထုိပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ပထမအမ်ိဳးအစားတြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပါ၀င္ၾကေလသည္။ သို႔ေသာ္ တန္ဖိုးထားတတ္သူမ်ားအဖို႔ တန္ဖိုးရွိလွေပ၏။ သီဟိုျပည္တြင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားတက္ေရာက္ႏုိင္ေသာ တကၠသိုလ္အမ်ားအျပားရွိသည္တြင္ အမ်ားစုမွာ ေကလနိယတကၠသိုလ္ PGIPBS ၌သာ တက္ေရာက္ၾကေလသည္။ စာသင္စရိတ္သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ျခင္း၊ စာသင္ႏွစ္ တစ္ႏွစ္သာ သတ္မွတ္ထားျခင္း၊ ျမန္မာေက်ာင္းတည္ရွိရာ ကိုလံဘုိ ၿမိဳ႕ေတာ္၌သာ တည္ရွိျခင္း စသည္တို႔သည္ ထုိတကၠသိုလ္သို႔ ေက်ာင္းသားအမ်ားစု တက္ေရာက္သင္ၾကားၾကျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းတရားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ တိမ္ျမႇပ္ေနေသာ အေရးပါလွသည့္ အေၾကာင္းအခ်က္တစ္ခုမွာ လြတ္လပ္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိလြတ္လပ္မႈေၾကာင့္ပင္လွ်င္ တခါတရံတြင္ ကၽႊႏ္ုပ္တုိ႔၏ ေကလနိယ PGIPBS တကၠသိုလ္သည္ သုံးစား၍ မရလုနီးပါး ျမန္မာတခ်ိဳ႕၏ ပါးစပ္ဖ်ားတြင္ သိဒၶိတင္ခံရ၍ တခါတရံတြင္ ပညာရတနာသုိက္ႀကီးအျဖစ္ တင္စားခံရေပသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ေကလနိယတကၠသိုလ္ႀကီးသည္ ဘာမွ်မဟုတ္သူမ်ားအတြက္ ဘာမွ်မဟုတ္၍ တန္ဖုိးထားသူမ်ားအတြက္သာ တန္ဖုိးရွိေနရေပသည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ ထိုတန္ဖိုးရွိမႈ မရွိမႈ၏ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈသည္ ေအာက္လမ္း၊ အထက္လမ္း၊ အလယ္လမ္း စသည္တို႔ကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖြင့္ေပးထားေသာ တကၠသိုလ္အတြက္ မဟုတ္ဘဲ အဆိုပါလမ္းမ်ားသို႔ ေလွ်ာက္လွမ္းေသာ ကာယကံရွင္ စာသင္သားမ်ားအတြက္သာျဖစ္သည္ဟု ဆိုႏိုင္ေပသည္။
ဤေနရာတြင္ UK-PGIPBS ၏ ႀကိဳက္ရာလမ္းကို လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ပုံကို အေသးစိတ္တင္ျပရန္လုိေပေတာ့မည္။ ဤတကၠသိုလ္သည္ ျမန္မာေက်ာင္းသားအမ်ားဆုံး တက္ေရာက္ရာ တကၠသိုလ္ဟု အထက္တြင္ဆုိၿပီးျဖစ္သည္။ ဤတကၠသိုလ္၌ Post Graduate Diploma course, MA course, Mphil course ႏွင့္ PhD course ဟူ၍ အတန္းေလးတန္းရွိရာတြင္လည္း MA course တြင္သာ ျမန္မာအမ်ားဆုံးတက္ေရာက္၍ က်န္အတန္းမ်ားတြင္ မရွိသေလာက္နည္းပါးသည္။ ဤအတန္းသို႔တက္ေရာက္ခြင့္ရရန္ အစုိးရဓမၼာစရိယ၊ အသင္းဓမၼာစရိယ၊ တကၠသိုလ္ဓမၼာစရိယ၊ ဘီေအ ပါဠိ ႏွင့္ ဘီေအ ျမန္မာ စေသာ ဘြဲ႕အရည္အခ်င္းမ်ားလုိအပ္ေပသည္။
ဤတကၠသိုလ္တြင္ MA တန္းကို စာသင္ႏွစ္တစ္ႏွစ္သာလွ်င္သတ္မွတ္ထားသည္။ သင္တန္းေၾကး ေဒၚလာ (၆၀၀)၊ ေမာ္ကြန္းေၾကး ရူပီး (၁၀၀၀) ႏွင့္ စာၾကည့္တုိက္ေၾကး ရူပီး (၅၀၀) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ စာသင္ႏွစ္တစ္ႏွစ္သာရွိရာတြင္ ထိုစာသင္ႏွစ္ကိုလည္း အပိုင္းသုံးပုိင္းခြဲထားသည္။ ေဖဖာ္၀ါရီလမွ ေအပရယ္လအထိ ပထမ သင္တန္းကာလ၊ ဧပရယ္လမွ ဇူလုိင္လအထိ ဒုတိယ သင္တန္းကာလ ႏွင့္ ၾသဂတ္လမွ ေအာက္တိုဘာလအထိ တတိယသင္တန္းကာလ ဟူ၍ျဖစ္သည္။ သင္ယူရေသာ ဘသာရပ္မ်ားမွာ မယူမေနရ ႏွစ္ဘာသာႏွင့္ ေရြးခ်ယ္စရာ ေလးဘာသာ၊ စုစုေပါင္း ေျခာက္ဘာသာျဖစ္သည္။ အနည္းဆုံး စာလုံး (၅၀၀၀) ရွိေသာ စာတမ္းငယ္တစ္ေစာင္ကိုလည္း စာသင္ႏွစ္၏ အဆုံး ဒီဇင္ဘာလတြင္ အၿပီးသတ္ တင္သြင္းရမည္ျဖစ္သည္။ မိမိေရးမည့္ စာတမ္း၏ ေခါင္းစဥ္ႏွင့္ အခန္းခြဲမ်ားကို ဒုတိယ သင္တန္းကာလ ကတည္းက တင္ထားရမည္ျဖစ္သည္။ စာေမးပြဲကို ႏွစ္စဥ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္ က်င္းပသည္။
စာသင္သားတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူမ်ားအေနျဖင့္ မယူမေနရႏွစ္ဘာသာကိုယူ၍ က်န္ေသာဘာသာရပ္မ်ားထဲမွ မိမိႏွစ္သက္ရာ ေလးဘာသာကို တကၠသိုလ္က ခ်မွတ္ေပးထားသည့္ ပုံစံအတုိင္း ေရြးခ်ယ္ရမည္ျဖစ္သည္။ တစ္ပတ္လွ်င္ ေလးရက္တက္ေရာက္ရ၍ တစ္ရက္လွ်င္ မိမိေရြးခ်ယ္ရာ ဘာသာရပ္အလိုက္ ႏွစ္နာရီ မွ သုံးနာရီအထိ တက္ေရာက္ရ၏။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ဘာသာရပ္တစ္ခုလွ်င္ ပုိ႔ခ်ခ်ိန္သည္ တစ္ပတ္လွ်င္ (၁) နာရီ ျဖစ္၏။ ေဆြးေႏြးခ်က္ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုကို ပါေမာကၡမွ တင္ျပ၍ ဆရာႏွင့္ ေက်ာင္းသား အေမးအေျဖပုံစံျဖင့္ ပို႔ခ်ျခင္းျဖစ္၏။ ေက်ားသားမ်ား၏တာ၀န္မွာ ေမးခြန္းေမးရန္ႏွင့္ ပါေမာကၡ လက္ခ်ာပို႔ခ်ေနစဥ္အတြင္း မွတ္သားဖြယ္ရာမ်ားကို မွတ္စုထုတ္ရန္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေနာက္မိမိထုတ္ထားေသာမွတ္စုမ်ားႏွင့္ မွတ္စုထုတ္ထားေသာ ဘာသာရပ္၏ ရည္ညြန္းစာအုပ္မ်ားကို စာၾကည့္တိုက္တြင္ ရွာေဖြဖတ္ရႈမွတ္သား၍ ပါေမာကၡ ပို႔ခ်လိုက္ေသာ ေဆြးေႏြးခ်က္ေခါင္းစဥ္တစ္ခု အတြက္ အေကာင္းဆုံးအေျဖတစ္ခုကုိ ရွာေဖြရမည္ျဖစ္သည္။ ဘာသာရပ္တစ္ခုအတြက္ ရည္ညြန္းစာအုပ္မ်ားမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အုပ္ (၂၀) ခန္႔ရွိေလသည္။ ထုိ႔အျပင္ ဗုဒၶစာေပ၏ အရင္းအစ ျဖစ္ေသာ ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားကိုလည္း လြတ္ထား၍ မျဖစ္ေပ။ အားလုံးၿခဳံငုံတြက္ခ်က္ၾကည့္လွ်င္ MA ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္၏ တစ္ႏွစ္အတြင္းလုပ္ေဆာင္ရမည့္ အခ်က္မ်ားမွာ ဘာသာရပ္တစ္ခုလွ်င္ နာရီ (၃၀)၊ ေျခာက္ခုအတြက္ နာရီ (၁၈၀) စာ လက္ခ်ာမ်ားကို တက္ေရာက္နားေထာင္၊ မွတ္စုထုတ္၊ ရည္ညြန္းစာအုပ္ တစ္ဘာသာလွ်င္ (၂၀) ေျခာက္ဘာသာအတြက္ (၁၂၀) ေသာ စာအုပ္မ်ားႏွင့္ တကြ ပါဠိေတာ္၊ အ႒ကထာ၊ ဋီကာမ်ားကို အေၾကအလည္ ဖတ္ရႈရမည့္အျပင္ စာလုံး (၅၀၀၀) အနည္းဆုံးရွိေသာ စာတမ္းတစ္ေစာင္ကို လည္းတင္သြင္းရဦးမည္ျဖစ္သည္။
အထက္ပါအေၾကာင္းအရာတုိ႔မွာ တကၠသိုလ္ကခ်မွတ္ေပးသည့္ သီအုိရီအတိုင္း လုပ္ေဆာင္ရမည့္ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္၏တာ၀န္ျဖစ္သည္။ သီဟုိေရာက္ျမန္မာ ရဟန္းေတာ္တစ္ပါးအဖို႔ မလြဲမေသြေတြ႔ႀကဳံရမည္မ်ားမွာ ေနထုိင္းစားေသာက္ေရးႏွင့္ ပညာေရး အခက္အခဲတုိ႔ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္ႏွင့္ပက္သက္လာလွ်င္ေတာ့ ပညာေရးအခက္အခဲပင္ ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ဤတြင္ ပညာေရးအခက္အခဲႏွင့္ ေနထိုင္စားေသာက္ေရးအခက္အခဲတုိ႔တြင္ အေရးႀကီးသည့္ လားလားမတူညီခ်က္တစ္ခ်က္ရွိသည္။ ေနထုိင္စားေသာက္ေရးအခက္အခဲ မ်ားကိုမူ မလြဲမေသြ ရင္ဆုိင္ေတြ႔ႀကဳံျဖတ္ေက်ာ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ပညာေရးအခက္အခဲမွာေတာ့ ထိုသုိ႔မဟုတ္ ေက်ာ္လႊားလုိက ေက်ာ္လႊားႏုိင္သည္၊ ရင္ဆုိင္ရုံသက္သက္ျဖင့္လည္းရသည္၊ ထုိင္ၾကည့္ေန၍လည္းျဖစ္သည္။ အခ်ိန္တန္လွ်င္ အရည္အခ်င္းကို အသာထား၍ MA ဘြဲ႕ကိုေတာ့လြယ္လြယ္ႏွင့္ ရရွိသြားႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ ဤအဆိုကို ဆန္႔က်င္ေသာသူမ်ား၊ ဘ၀င္မက်သူမ်ား၊ မေက်နပ္သူမ်ား မလြဲမေသြရွိေနေပလိမ့္မည္။ ကၽႊႏု္ပ္အေနျဖင့္ လြတ္လပ္သည္ဟုဆုိထားေသာ UK-PGIPBS MA course ႏွင့္ပက္သက္၍ အလြယ္၊အခက္၊အလယ္လမ္းမ်ားကို သင့္တင့္မွ်တေအာင္ တင္ျပသြားရန္တာ၀န္ရွိေပသည္။
အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ တကၠသိုလ္က ခ်မွတ္ေပးထားသည့္ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ သီအုိရီမ်ားမွာ နည္းလမ္းမွန္သည့္၊ မိမိအတြက္လည္းက်န္မည့္ လုပ္ေဆာင္ရန္ခက္ခဲေသာ စာေပေလ့လာလိုက္စားနည္း ျဖစ္ေသာ္လည္း ထုိသို႔လုပ္ေဆာင္ရန္မတက္ႏိုင္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားအဖို႔ ထြက္လမ္း (သို႔) ေရွာင္လမ္း (သို႔) လြတ္လမ္း ရွိပါေသးသည္။ ထိုသုိ႔မရွိပါဘဲ သီအိုရီမ်ားအတုိင္း မလြဲမေသြလုပ္ေဆာင္ရမည္ဆုိလွ်င္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ားအေနျဖင့္ ဤတကၠသိုလ္ရွိ ဤ MA တန္းသို႔ တက္ေရာက္ရန္ မ၀ံ့မရဲႏွင့္ စိတ္လြန္ဆြဲေနေပလိမ့္မည္။ အကၽႊႏု္ပ္အေနျဖင့္လည္း သီဟိုဠ္သုိ႔ပညာသင္မလာေရာက္ခင္က သီဟုိဠ္တကၠသိုလ္လမ္းညႊန္စာအုပ္ကိုဖတ္ကာ သီဟိုဠ္သို႔လာေရာက္ရန္ အလြန္အင္မတန္ ရြံ႕ေၾကာက္ခဲ့ဖူးသည္။ လမ္းညႊန္စာအုပ္ေရးသူ အရွင္မွာ တကၠသိုလ္မ်ား၏အေၾကာင္းကို စုံစုံေစ့ေစ့ျဖင့္ ေစတနာပါပါတင္ျပထားေသာ္လည္း သီအိုရီမ်ားအတုိင္း မလြဲမေသြ ေရးသားညႊန္ျပထားျခင္းျဖစ္သျဖင့္ လြတ္လမ္းမျမင္ရကား ပြဲမ၀င္ခင္ကပင္ သီဟိုတကၠသိုလ္မ်ား၏ တိုက္စစ္မွာ ေၾကာက္ခမန္းလိလိပင္ျဖစ္၍ ေနေတာ့သည္။ တကယ္တမ္းတြင္ တကၠသိုလ္မ်ားမွာ ေက်ာင္းသားမ်ား၏ၿပိဳင္ဖက္မဟုတ္ဘဲ ေက်ာင္းသားမ်ား၏အက်ိဳးကို ေမ်ာ္ကိုးေသာ မွန္မွန္ကန္ကန္ သက္သက္ညွာညွာ ဆုံးျဖတ္တတ္သည့္ နည္းျပႏွင့္ ဒုိင္လူႀကီးမ်ားသဖြယ္ ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တကၠသိုုလ္တက္ဖုိ႔အေရး အဂၤလိပ္စာအေျခခံနည္းေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း ရြံ႕ေၾကာက္စရာမလိုသလုိ၊ ဗုဒၶစာေပအေျခမခုိင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားလည္း စုိးရိမ္စရာမရွိေပ။
သို႔ဆုိလွ်င္ ထုိအလြယ္လမ္းကို မည္သို႔လိုက္မည္နည္း။ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးေနျခင္းသည္ အလြယ္လမ္းကို လုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ခပ္ခပ္ဆတ္ဆတ္ေျပာရလွ်င္ တကၠသိုလ္ပညာေရးကို ခပ္ေပါ့ေပါ့ေတြး၍ ခပ္ေပါ့ေပါ့လုိက္စားျခင္းသည္ အလြယ္လမ္းလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အလြယ္လမ္းသုိ႔ လိုက္လိုသူအဖုိ႔ အခက္အခဲမ်ားေက်ာ္လႊားေနၾကပုံကို ပြဲၾကည့္ပရိတ္သတ္ တစ္ေယာက္ကဲ့သုိ႔ ၾကည့္ေနရုံသာျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ထိုလမ္းသည္ လစ္မစ္ရွိသည္ကိုေတာ့ သတိအနည္းငယ္ထားရေပမည္။ အဆုံးအစြန္ အလြယ္လမ္းလုိက္ႏိုင္ပုံကို ေျပာရလွ်င္ျဖင့္၊ တစ္ႏွစ္လုံးေက်ာင္းတက္စရာမလို၊ မွတ္စုထုတ္စရာ မလို၊ ရည္ညႊန္းစာအုပ္ဖတ္စရာမလို၊ စာတမ္းတုိကိုလည္း ျဖစ္ကာမွ် လုပ္လွ်င္ရသည္။ သို႔ေသာ္ စာေမးပြဲေျဖကာနီး ႏွစ္လခန္႔စာက်က္ခ်ိန္ေပးထားသည္တြင္ တစ္ဘာသာလွ်င္ စာလုံး (၅၀၀) ႏႈံးရွိေသာ ပုဒ္စာေလးပုဒ္ ေျခာက္ဘာသာအတြက္ (၂၄) ပုဒ္ကိုေတာ့ အဆုံးစြန္အေနျဖင့္ က်က္မွတ္ထားရန္ လုိအပ္ေပသည္။ သို႔ဆုိလွ်င္ အလြယ္လမ္းကို လုိက္သူမ်ားအတြက္ သင္တန္းႏွစ္ တစ္ႏွစ္စာတာ၀န္မွာ အနည္းဆုံးပုဒ္စာ (၂၄) ပုဒ္ကို က်က္မွတ္ရန္ႏွင့္ စာတန္းတို အျဖစ္တစ္ေစာင္ ဖန္တီးရန္ျဖစ္သည္။ အလြယ္ဆုံးနည္းလမ္းဟု ဆုိေသာ္လည္း အဂၤလိပ္စာ အေျခခံနည္းသူမ်ားအဖုိ႔ ခက္ခဲေကာင္းခက္ခဲေနေပလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ ဤတကၠသိုလ္အေနျဖင့္ ထို႔ထက္လြယ္ကူသက္သာေသာ နည္းလမ္းမ်ားကို ခြင့္ျပဳလက္ခံႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။ တနည္းဆုိရေသာ္ ဤတကၠသုိလ္မွ MA ဘြဲ႕ကိုရရွိရန္ ထို႔ထက္လြယ္ကူေသာ နည္းလမ္းမရွိပါ။ မည္သည့္အတြက္ေၾကာင့္ သို႔ကေလာက္ လြယ္ကူေနရပါသနည္း။ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံးေက်ာင္းမတက္ပါဘဲလွ်က္ မည္သည့္မွတ္စုျဖင့္ စာေမးပြဲအတြက္ စာကိုၾကည့္မည္နည္း။ ရည္ညႊန္းစာအုပ္မ်ားကို မဖတ္ပါဘဲလွ်က္ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးခ်က္ ေခါင္းစဥ္မ်ား၏ အာေဘာ္ကို မည္သို႔ရရွိႏိုင္ပါအံ့နည္း။ အျဖစ္သာေရးထားေသာ စာတန္းကို တကၠသိုလ္ကလက္ခံပါမည္ေလာ။ စာေမးပြဲ ေျဖရန္ႏွစ္လအလိုတြင္ က်က္မွတ္ရမည့္ ပုဒ္စာအေျဖမ်ားဆိုသည္မွာ အဘယ္နည္း။ တကၠသိုလ္သီအုိရီမွ လႊဲေဖာက္၍လုိက္ရေသာ အလြယ္လမ္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဤမွ်ေလာက္ေမးခြန္းတသီႀကီး ရွိေနမည္မွာ မဆန္းေပ။
ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ေက်ာင္းဖြင့္စတြင္ မကုဋရာမ ျမန္မာေက်ာင္း၌ UK-PGIPBS MA course တြင္ register လုပ္ထားေသာေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္တကြ ေက်ာင္းသာေဟာင္းမ်ား စုေ၀း၍ ဘာသာရပ္ေရြးခ်ယ္ျခင္းကိစၥကို ေဆြးေႏြးၾကၿမဲျဖစ္၏။ တကၠသိုလ္က ျပဌာန္းထားေသာ ဘာသာရပ္မ်ား၏ သေဘာတရားမ်ားကို အေတြ႔အႀကဳံရွိၿပီး ေက်ာင္းသာေဟာင္းမ်ားမွ ရွင္းလင္းတင္ျပ၍ တူညီေသာ ေရႊးခ်ယ္စရာ ေလးဘာသာကို တညီတညြတ္တည္း အတူတကြ ေရြးခ်ယ္ၾကၿမဲျဖစ္၏။ ထို႔ေနာက္ အဂၤလိပ္စာအားနည္းေသာ ရဟန္းေတာ္အမ်ားအျပားပါ၀င္သည္ကို သေဘာေပါက္သည့္အေလ်ာက္ အတူတကြ ေရြးခ်ယ္ထားေသာ ဘာသာရပ္ေလးခုႏွင့္တကြ မယူမေနရ ႏွစ္ဘာသာအတြက္ ပို႔ခ်ခ်က္မ်ားကို တာ၀န္ယူေရးသားၾကမည့္ စြမ္းႏုိင္သည့္ ရဟန္းေတာ္ေျခာက္ပါးကို အကူႏွစ္ပါးစီႏွင့္တကြ ေရြးခ်ယ္ၾက၏။ စည္းလုံးညီညြတ္ျခင္း၏ အက်ိဳးရလဒ္မ်ားသည္ အလြယ္လမ္း သို႔မဟုတ္ မတက္သာ၍ ေလွ်ာက္ရေသာလမ္းကို လိုက္သူမ်ားအေပၚတြင္ မ်ားစြာသက္ေရာက္လွ်က္ရွိေပသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ တစ္ႏွစ္ပတ္လုံးေက်ာင္းမတက္ဘဲေနႏုိင္ျခင္း ျပႆနာကို ေျဖရွင္းႏိုင္ၿပီျဖစ္သည္။ ဘာသာရပ္တိုင္းအတြက္ေရးထိုးရမည့္ ေက်ာင္းတက္လက္မွတ္ကိုလည္း ေက်ာင္းပုံမွန္တက္ေသာ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အကူအညီေတာင္း၍ ထိုးခုိင္းလွ်င္ ရႏိုင္ေလသည္။
မွတ္စုထုတ္ျခင္း၊ ရည္ညႊန္းစာအုပ္မ်ားကို ဖတ္ျခင္းကိစၥသည္လည္း စြမ္းႏုိင္ေသာ ပုဂၢိဳမ်ားမွ တာ၀န္ယူေရးသားမည့္ ပုိ႔ခ်ခ်က္မ်ားထဲတြင္ အက်ံဳး၀င္သြားမည္ျဖစ္သည္။ စာတန္းေရးသားရာ၌လည္း တခ်ိဳ႕က ျမန္မာျပည္မွာကတည္းက ႀကံဖန္လာခဲ့ၿပီးျဖစ္သည္၊ တခ်ိဳ႕ကလည္း သီဟုိဠ္ေရာက္မွ ျဖစ္သလုိဖန္တီးၾက၏။ စာတန္းကို ကိုယ္တုိင္ကိုယ္က် က်က်နနေရးသားရန္မွာ အဂၤလိပ္လုိေရးသားရျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လြယ္ကူေသာအလုပ္ မဟုတ္ေပ။ တကၠသိုလ္ကလည္း ထိုစာတမ္းကို စစ္ေဆးအမွတ္ေပးသည့္တုိင္ေအာင္ Mphil, PhD က်မ္းမ်ားေလာက္အေလးမထားေပ။ စာေမးပြဲနီးလွ်င္ က်က္မွတ္ရမည့္ စာလုံး (၅၀၀) ၀န္းက်င္ရွိ ပုဒ္စာတုိမ်ားမွာလည္း ဆုိင္ရာဘာသာရပ္၏ ပုိ႔ခ်ခ်က္မ်ားကို တာ၀န္ယူေရးသားရေသာပုဂၢိဳလ္မ်ားမွ ပို႔ခ်ခ်က္အရွည္မ်ားကို အဆင္သင့္ခ်ဳံးေပးထားမည္ ျဖစ္သည္။ ဤသည္တုိ႔မွာ တကၠသိုလ္မွ ခ်မွတ္ေပးထားေသာ သီအုိရီအတိုင္းလုိက္နာေဆာင္ရြက္ရန္ မစြမ္းႏိုင္သူမ်ားအဖို႔ အလြယ္လမ္း သို႔မဟုတ္ အေရွာင္လမ္းကို စိတ္ခ်လက္ခ်ျဖင့္ ပြဲၾကည့္ပရိတ္သတ္ တစ္ေယာက္ကဲ့သုိ႔ လိုက္ႏုိင္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းအရင္းမ်ားျဖစ္ေတာ့သည္။
ထုိထိုအေၾကာင္းအခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ဗုဒၶစာေပႏွင့္ အဂၤလိပ္စာ ပိုင္ႏိုင္သူမ်ားအဖို႔ ဤတကၠသိုလ္တြင္ အမ္ေအဘြဲ႔ရရွိရန္ လြယ္ကူသည္ဟူ၍ အထင္အျမင္ေသးစရာမလိုေပ။ ထိုပုဂၢိဳလ္မ်ားအတြက္ တန္ဖုိးလည္းရွိေသာ အထင္အျမင္လည္းမေသးသင့္သည့္ အလယ္လမ္းႏွင့္ အခက္လမ္းတို႔ မားမားမတ္မတ္ ရွိေနေပေသးသည္။ အလယ္လမ္းသုိ႔လုိက္လိုေသာ ေက်ာင္းသားရဟန္းေတာ္မ်ားအဖို႔ အခက္အခဲတခ်ိဳ႕ကို ရင္ဆုိင္သင့္သေလာက္ ရင္ဆုိင္သင့္ေပသည္။ ဤေနရာတြင္ တတ္စြမ္းသမွ် စိတ္ခ်လက္ခ် ႀကိဳစားၾကည့္ျခင္းကို အလယ္လမ္းဟုဆုိခ်င္ေပသည္။ တစ္ပတ္ေက်ာင္းတက္ရက္တြင္ ေန႔တိုင္းမဟုတ္လွ်င္ေတာင္ တစ္ရက္ႏွစ္ရက္ခန္႔ေတာ့ တက္သင့္ေပသည္။ ပါေမာကၡပို႔ခ်ေသာ လက္ခ်ာမ်ားကိုလည္း နားလည္ႏိုင္သမွ်နားလည္ေအာင္ ႀကိဳစားနားေထာင္၍ မွတ္စု မွတ္ရာမ်ားကိုလည္း ထုတ္တန္သေလာက္ထုတ္ရေပမည္။ ရည္ညႊန္းစာအုပ္အခ်ိဳ႕ကို မဖတ္သည့္တုိင္ ပို႔ခ်ခ်က္မ်ားကို တာ၀န္ယူေရးသားသည့္ ရဟန္းေတာ္မ်ားမွ အပတ္စဥ္ သုိ႔မဟုတ္ လစဥ္ ထုတ္ေ၀ေသာ Topics အရွည္မ်ားကို ႀကိဳးစားဖတ္သင့္ေပသည္။ တကၠသိုလ္စာၾကည့္တိုက္သို႔လည္း ၀င္ေရာက္ေလ့လာသင့္လွေပသည္။ စာတမ္းေရးျခင္းႏွင့္ ပက္သက္၍လည္း တစ္က်မ္းလုံးကို ကုိယ္တုိင္မေရးသည့္တုိင္ တခ်ိဳ႕အပိုင္းမ်ားတြင္ မိမိရွိသမွ် ဥာဏ္စြမ္းဥာဏ္စျဖင့္ ထုတ္ႏုတ္၊ ျဖည့္စြက္ သင့္သည္မ်ားကို လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရေပမည္။ “တက္စြမ္းသမွ် စိတ္ခ်လက္ခ်” ဟုဆုိရာ၌ မိမိ၏တက္စြမ္းသမွ်သည္ ဟိုမေရာက္သည္မေရာက္ျဖစ္ေနလွ်င္ စာေမးပြဲတြင္ဒုကၡေတြ႔ႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတက္စြမ္းသမွ်ေလးကိုသာ အမွီျပဳ၍ စာေမးပြဲအတြက္ အလုပ္မျဖစ္သည္တြင္ စြမ္းႏုိင္ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားမွ စြမ္းေဆာင္ထားေသာ စြမ္းေဆာင္ရည္မ်ားေပၚတြင္ စိတ္ခ်လက္ခ် မွီခုိႏိုင္ေလသည္။ ႀကိဳးစား၍ အျမင့္သို႔ခုံၾကည့္သူမ်ားအဖို႔ အခန္႔မသင့္၍ ျပန္က်လာလွ်င္ အက်မနာေစရန္ အဆိုပါစြမ္းေဆာင္ရည္မ်ားက ပံ့ပိုးကူညီထားေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္စမ္းတ၀ါး၀ါးႏွင့္ ႀကိဳးစားၾကည့္ျခင္းသည္လည္း အရႈံးမရွိေပ။ မိမိဥာဏ္မီသေလာက္ ႀကိဳးစားရျခင္းျဖစ္သျဖင့္ က်န္ရစ္ေသာ အေတြ႔အႀကဳံ၊ အရည္အခ်င္း ႏွင့္ အေတြးအေခၚ တခ်ိဳ႕သည္ အျမတ္ပင္ျဖစ္ေပသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အလယ္လမ္းသို႔လိုက္ျခင္းသည္ ဘဲြ႔ဟူေသာ အေရအတြက္သာမက ပညာဟူေသာ အရည္အခ်င္းအခ်ိဳ႕ကိုလည္း ရရွိႏိုင္ေသာေၾကာင့္ တန္ဖိုးရွိသည္ဟုဆိုႏိုင္ေပသည္။
တန္ဖုိးအရွိဆုံး အႏွစ္အက်န္ဆုံးလမ္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းလိုေသာ ေက်ာင္းသားရဟန္းေတာ္မ်ားအဖုိ႔ ဤတကၠသိုလ္၏ အခက္လမ္းကို ေရြးခ်ယ္ေလွ်ာက္လွမ္းသင့္ေပသည္။ တကၠသိုလ္က တရား၀င္ျပဌာန္းထားေသာလမ္းမွာ ဤအခက္လမ္းပင္ျဖစ္ေပသည္။ အထက္တြင္ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ တကၠသိုလ္က ခ်မွတ္ထားသည့္ သီအုိရီမ်ားအတုိင္း အေသြမတိမ္းလိုက္နာ ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ အခက္လမ္းႏွင့္ တန္ဖိုးအရွိဆုံးလမ္းကို ေလွ်ာက္လွမ္းျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။ ထိုအခက္လမ္းသို႔ လုိက္ႏိုင္ရန္အတြက္ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ ဗုဒၶစာေပႏိုင္နင္းျခင္းဟူေသာ ေရခံေျမခံေကာင္းမ်ား လုိအပ္သကဲ့သုိ႔ စိတ္ဓာတ္ခြန္အားမ်ားႏွင့္ ပညာေရးခံယူခ်က္မ်ားလည္း ေလးနက္ျပတ္သားဖုိ႔ လိုေပလိမ့္မည္။ ဘာသာရပ္ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ မိမိအမွန္တကယ္ စိတ္ပါ၀င္စားေသာ ဘာသာမ်ားကိုသာ အမ်ားႏွင့္တူတူ မတူတူ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္စြမ္းရွိရမည္။ တစ္ပတ္လွ်င္ ေလးရက္ ရာသီဥတုပူပူႏွင့္ ဘက္(စ္)ကား တိုးစီးႏိုင္ရမည္၊ ပို႔ခ်ေသာလက္ခ်ာမ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာနားလည္၍ ေမးစရာရွိသည္မ်ားကိုလည္း ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ေမးကာ ထိမိေသာမွတ္စုတိုမ်ားကိုလည္း ထုတ္ႏိုင္ရမည္ ျဖစ္သည္။ စာၾကည့္တုိက္သုိ႔သြား၍ ရည္ညႊန္းစာအုပ္မ်ားကိုလည္း ဂဃနဏ နားလည္ေအာင္ ဖတ္ရႈႏိုင္ရေပမည္။ တခ်ိဳ႕စာအုပ္မ်ားမွာ ဒႆနိကဆုိင္ရာ၊ နည္းပညာဆိုင္ရာ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာ၊ လူမႈေရးဆုိင္ရာ စေသာ ေလးနက္ထိမိသည့္ အသုံးအႏႈံး မ်ားစြာပါ၀င္ေသာေၾကာင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္နားလည္ရန္ ခက္ခဲလွေပသည္။ စာတမ္းျပဳစုရာတြင္လည္း မိမိကိုယ္တုိင္ သုေတသနဆန္ဆန္ေရးသားျပဳစုႏိုင္ရမည္ ျဖစ္သည္။ စာေမးပြဲေျဖဆုိရာတြင္လည္း ေမးခြန္းကိုၾကည့္၍ ထိုေမးခြန္းအတြက္ အသင့္ေလ်ာ္အထိမိဆုံး အေျဖျဖစ္မည့္ မိမိ၏ အေတြးအေခၚ၊အယူအဆမ်ားကို က်မ္းဂန္အကိုးအကားမ်ားျဖင့္ အဂၤလိပ္လို ျမန္ျမန္ေကာက္ခ်က္ခ် ေရးသားတင္ျပႏိုင္ရေပမည္။ ဤသုိ႔အခက္လမ္းကို ေရြးခ်ယ္လုိက္စားႏိုင္သျဖင့္ ရရွိလာေသာ UK-PGIPBS ၏ MA ဘြဲ႕သည္ တန္ဖုိးရွိ၍ အရည္အေသြးျပည့္မီေသာ အဆင့္ျမင့္ျမင့္ဘြဲ႔ ျဖစ္လာမည္မွာ မလြဲေပ။ ထို႔အျပင္ အခက္လမ္းတစ္ခုသာလွ်င္ရွိေသာ ဤတကၠသုိလ္၏ M.Phil, Ph.D studies မ်ားသုိ႔ တက္လွမ္းရန္အတြက္လည္း ယုံၾကည္မႈအျပည့္ရွိကာ အဆင္ေျပေခ်ာေမြ႕သြားႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
UK-PGIPBS ၏ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အေနျဖင့္ မတက္သာေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ားကို ထုိင္၍ၾကည့္ေနရေသာ အလြယ္လမ္း၊ အခက္အခဲမ်ားကိုတတ္ႏိုင္သမွ် ရင္ဆုိင္ႀကိဳးစားၾကည့္ျခင္းဟူေသာ အလယ္လမ္းႏွင့္ အခက္အခဲအားလုံးကို ေက်ာ္လႊားျခင္း သုိ႔မဟုတ္ တကၠသိုလ္လမ္းညႊန္ခ်က္အတုိင္း လုပ္ေဆာင္ျခင္းဟူေသာအခက္လမ္း၊ ဤသုံးလမ္းတြင္ မိမိႏွင့္ အသင့္ေလ်ာ္ဆုံး ျဖစ္မည္ထင္သည့္လမ္းကို ႀကိဳက္သလို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေလသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ မိမိ၏ အေတြ႔အႀကဳံႏွင့္ အေတြးအျမင္တုိ႔ကို အေျခခံကာ ေနာင္လာေနာက္သား သီဟုိဠ္ပညာသင္ ရဟန္းေတာ္မ်ား၏အက်ိဳးကို ေမွ်ာ္ကိုးလွ်က္ လြတ္လပ္၍ တန္ဖိုးထားတတ္လွ်င္ တန္ဖုိးရွိေသာ UK-PGIPBS တကၠသုိလ္မွတ္တမ္းကို တင္ျပလုိက္ရေပသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ဤေဆာင္းပါးပါ အာေဘာ္မ်ားသည္ အမွန္တရားႏွင့္ အေတြ႔အႀကဳံေပၚတြင္ အေျခခံေသာ ေဆာင္းပါးရွင္၏ အာေဘာ္မ်ားသာျဖစ္၍ UK တကၠသုိလ္၏ အာေဘာ္မဟုတ္ေၾကာင္း သိေစအပ္ပါသည္။)
